Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Heer, wij weten niet wat we moeten bidden, wilt U ons helpen? Op het eerste gezicht is dit een vreemde vraag, want zo lijkt het net alsof er in het jodendom van die dagen niet gebeden wordt. Dit is natuurlijk niet waar: elke vrome Jood had zijn dagelijkse gebedsmomenten. En in die tijd waren er de nodige vaste gebeden, formuliergebeden, in omloop. Tien tegen één dat de discipelen deze gebeden wel kenden.

Het probleem was niet, dat ze geen gebeden kenden, maar voor hen werkten ze niet meer. Wat is bidden anders dan in gesprek, in contact, al of niet met woorden, met God proberen te komen? En de woorden die de discipelen gebruikten kwamen blijkbaar niet (meer) aan. Ze bleven in het luchtledige hangen; ze kwamen bij wijze van spreken niet verder dan het plafond.

Ook toen al was bidden dus een probleem. Voor veel mensen is de vanzelfsprekendheid van vroeger er af, evenals trouwens het lezen uit de bijbel. En het één zou best eens met het andere te maken kunnen hebben. Want als je minder leest uit de bijbel, zou je woordenschat om met God te praten dan ook niet afnemen?

Iemand heeft eens gezegd: “bidden is het ademhalen van de ziel”. Misschien zou je mogen zeggen met een variant hierop: “de discipelen merken bij henzelf dat ze in ademnood raken” en tegelijk zien ze, dat Jezus hier geen last van heeft. Sterker nog: elke keer als Hij gebeden heeft, lijkt Hij wel extra levensadem te krijgen! Omdat de discipelen dit met hun eigen ogen zien, komen ze met hun vraag bij Jezus. Dan leert Jezus hen een gebed, dat wij kennen als “het Onze Vader”.
Of eigenlijk een uittreksel van het Onze Vader, want ons “Onze Vader ”is veel langer.

Nu is dit gebed natuurlijk over bekend en we kunnen het gedachtenloos meebidden. Daardoor is het zo vertrouwd, dat we er vaak niet bij stil staan wat we bidden. Toch wil ik vanmorgen voorstellen om als het ware met nieuwe ogen naar dit gebed te kijken. Het eerste wat opvalt, zijn de onderwerpen die in dit gebed naar voren komen. Het is de bedoeling dat we ons deze agenda, Gods agenda, eigen maken.

Vaak is dat anders en stellen wij het onderwerp van gesprek met God vast. En zeker, we eindigen misschien wel met het Onze Vader, als een soort garantie dat Gods agenda ook aan de orde komt, maar we beginnen eerst met onze eigen onderwerpen. Maar als je Jezus mag geloven, is dat niet de bedoeling.

Bidden is dus niet dat wij mensen God vertellen wat Hij niet weet, maar wel zou moeten weten, zodat Hij eindelijk kan doen wat in onze ogen o zo nodig is,
maar wat Hij liggen laat om redenen die voor ons onbegrijpelijk zijn.

Bidden is ook niet dat mensen God vertellen wat zij denken en weten alsof de wijsheid van ons mensen de kern is waaromheen de wereld als een cirkel is getrokken, alsof de mens begrijpt wat goed en nodig is en wat de wereld redden kan.

Als we het Onze Vader bidden voegen we ons binnen het door God aangegeven gesprekskader. Zijn prioriteiten krijgen voorrang en komen in het volle licht te staan. In het artikel in Trouw staat het zo: ‘We worden opgeroepen van ons zelf ‘af te zien’. Elke godsdienst heeft het volgende gemeen en deze quote wil u niet onthouden: ‘Alleen bij inleveren valt er iets te winnen’.

Er is een boek verschenen over motiverende gespreksvoering met de prachtige titel “elkaar tevoorschijn luisteren’. Zou het met het Onze Vader ook niet zo zijn, dat je als het ware op deze manier ‘God tevoorschijn luistert’. En het zou best eens zo kunnen zijn, dat we onszelf op deze manier ook tevoorschijn luisteren. Immers wij zijn allemaal schepselen en als we ons afstemmen op onze Schepper, is de kans groot, dat wij meer gaan leven zoals we bedoeld zijn.

Eerst wordt de blik op God gericht. Vader, laat Uw Naam geheiligd worden. Wat betekent dat? De Naam: dat is de manier, zoals Hij bekend wil staan en gediend wil worden. Toen Mozes aan God vroeg, wie Hij dan wel was, zei Hij: “Ik ben er bij zoals Ik er bij ben” oftewel “Ik zal er zijn”. Bondgenoot wil Ik zijn. Deze naam, Gods naam heiligen, betekent dus, dat we Zijn Naam niet verkeerd gebruiken.

En dat kan op duizend en één manieren. Voor je het weet, spannen we God voor de kar van onze eigen belangen. En het is goed, om daar steeds weer alert op te zijn. Zijn we geïnteresseerd in God zelf of alleen in Zijn gaven, wat Hij voor ons kan of zelfs moet doen? We willen bijvoorbeeld wel de God die ons troost en bemoedigt, maar als God ons oproept om ons leven te veranderen en nieuwe wegen in te slaan, geven we dan ook thuis? Ik denk, dat je mag zeggen dat we Gods Naam heiligen als gemeente als we “het licht der wereld zijn” en “het zout der aarde”. Want dan kan de wereld opademen; daar kan zij bij leven.

Laat Uw Koninkrijk komen: om het maar eens recht toe recht aan te zeggen: als we zo bidden, bidden we eigen-lijk voor het verdwijnen van onze eigen koninkrijkjes.
Het Koninkrijk van God is de wereld zoals God die voor ogen heeft, waarin Hij gezag heeft over mensen en waarin de dingen gaan in de geest zoals Hij het ooit bedoeld heeft. Het is niet de bedoeling dat dit Koninkrijk pas aan het einde van de tijden er zal zijn.

Nee, we bidden er om dat er hier en nu iets waar wordt van Gods koningschap, onder ons, in ons eigen leven, in onze situaties en verhoudingen. Alleen tevreden zijn met ons persoonlijk geluk is te gemakkelijk en eigenlijk ook veel te armzalig: we mogen het nooit gewoon gaan vinden dat er mensen lijden, treuren en honger hebben.

Tegelijk als ik dat zeg, besef ik hoe moeilijk het is om zulke woorden te vertalen in daden die voor ons gewone mensenkinderen te doen zijn. Maar zou de helft al niet gewonnen zijn, als we hiervan bewust zijn en nadenken, hoe we als gemeente maar ook persoonlijk er toe kunnen bijdragen dat het niet alleen bij woorden blijft?

Iemand heeft het eens zo onder woorden gebracht: Bidden is begrijpen dat er een God is die ons een stem gegeven heeft omdat Hij niet verdraagt dat al het lijden van de mensen door ons in zwijgen wordt aanschouwd omdat Hij niet aanvaardt dat alle nood van deze wereld door ons op afstand wordt geconstateerd. Bidden is dat je het hebt gezien, dat je het hebt gehoord, dat het is doorgedrongen tot je hart, dat je het niet verdraagt dat je niet in staat bent toe te kijken, dat je alles gezegd wilt hebben, alles wat mensen schendt en schaadt. Bidden is beseffen dat bidden heel gevaarlijk is, omdat het enig antwoord op de pijn en tranen van de wereld een leven is met toegewend gezicht en met een hart dat keer op keer uit vrije wil zich treffen laat.

Een tijdje geleden kwam ik bij het opruimen een vastgeroest slot tegen. De sleutel was met geen mogelijkheid meer om te draaien. Hier moest ik aan denken, toen ik die woorden van zonet over bidden voor het eerst las. “Bidden is een leven met toegewend gezicht op de pijn en de tranen van de wereld en met een hart dat keer op keer uit vrije wil zich treffen laat”.

Wanneer we bidden, met God praten zoals Jezus dit ons heeft willen leren in het Onze Vader, zullen we ons steeds weer laten raken en beseffen we dat er meer is dan onze eigen wereld. We raken niet opgesloten in onszelf, als we God en het wel en wee van onze medemensen in ons leven toelaten oftewel, we voorkomen dat we net als dat slot vastgeroest raken in ons eigen kleine leventje, met ongetwijfeld al zijn kleine en grote zorgen, maar er is veel meer!

Heel in het kort wil ik nog iets zeggen over datgene wat Lucas verder in dit hoofdstuk over bidden zegt. Vraag en er zal je gegeven worden. Was het maar waar! Doorgetrokken naar ziekte en genezing: was het maar waar dat de mensen voor wie we bidden, dat ze genezen worden. De praktijk leert helaas vaak anders.
Het lijkt zo simpel en zo mooi: “vraag en je krijgt wat je wilt, zoekt en je vindt wat je zoekt en klopt en je zal worden opengedaan”. Maar zo staat het er niet. Wat er dan wel staat?

Jezus zei niet: “bidt en je krijgt wat je wilt”, maar “bidt en je ontvangt”. Hij zei niet: “zoekt en je vindt wat je zoekt”, maar “zoekt en je zult vinden”. Maar Hij laat ons niet met lege handen staan volgens Lucas en we hoeven niet te verdwalen in het woud van de vele vragen, die soms op ons af kunnen komen. Waar we wel van op aan kunnen is, dat Hij ons Zijn Geest, de Heilige Geest wil geven.

Te midden van alles wat we in ons leven mee kunnen maken, krijgen we God zelf. Want God de Geest is God in ons. Met deze Geest wil Hij ons de kracht geven, om steeds weer verder te kunnen op onze levensweg.

En zo mogen we ook voor anderen die met ernstige ziekte of tegenslag te kampen hebben, bidden om Gods Geest voor hen in hun specifieke situatie. Dit betekent natuurlijk niet, dat wij dan verder uitgeschakeld zijn. Als je ergens om bidt is de eerste stap in de verhoring, dat je datgene doet wat in je vermogen ligt om te bevorderen, waarvoor je bidt.

Zoals iemand eens heel nuchter zei: “als ik bid voor mijn eenzame tante die aan huis gebonden is, is het wel heel gemakkelijk om het daarbij te laten en zelf haar niet op te zoeken”.

In de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Amen