- De Tien Geboden worden vaak de Tien Woorden genoemd. Dat is ontleend aan drie Schriftplaatsen: Exodus 34vers28 en Deuteronomium 4vers13 en 10vers4. Deze term benadrukt dat het gaat om het spreken van God, het zijn zijn woorden. In de Tien Geboden horen we Gods stem.
- Bekend is ook dat Mozes met twee stenen tafelen de berg af kwam. Hierop stonden de Tien Woorden afgebeeld. Vaak is het zo voorgesteld dat op de ene steen de eerste 4 geboden stonden beschreven en op de andere steen de laatste 6 geboden. Het is maar sterk de vraag of dat klopt. Verdragen tussen strijdende volken uit die tijd laten zien dat er van een en hetzelfde verdrag altijd twee exemplaren waren: een voor de koning en een voor het land dat overwonnen was. Waarschijnlijk nam Mozes dus twee exemplaren van de Tien Woorden mee.
- De opbouw van de Tien Woorden komt overeen met het dubbele liefdegebod uit Matteüs 22: de liefde tot God en de liefde tot de naaste. Dit liefdegebod zoals Jezus deze gaf is een combinatie van twee passages uit het Oude testament, Deuteronomium 6vers5 en Leviticus 19vers18.
- Nog een weetje, over het eerste gebod: ‘vereer naast Mij geen andere goden’. Strikt genomen is hier geen sprake van een gebod. De gebiedende wijs – ‘gij zult’ - ontbreekt in de Hebreeuwse tekst. De Naardense Bijbel zet ons op een goed spoor:
‘Niet zal dít er voor jou wezen: ándere goden, bij mijn aanschijn.’ Israël leefde in een wereld waarin er volop goden werden aanbeden en telkens kwam het volk in de verleiding deze goden achterna te lopen. Dit eerste ‘gebod’ is dan vooral een statement dat wie voor Gods aangezicht wandelt geen last (meer) hoeft te hebben van andere goden. Voor Gods aangezocht verschrompelen deze andere goden tot niets.
Ds Harald Overeem