"Als ik in Mekka geboren was, was ik moslim".      - Deze stelling hoorde ik de laatste tijd vaker. Onlangs heb ik erover gepreekt in De Rank. Er wordt vaak gesuggereerd dat je omgeving van grote invloed is op je geloof. De stelligheid waarmee sommigen dit beweren is groot. Daar hoort vervolgens ook bij de suggestie dat geloof ten diepste cultuurbepaald is, dus afhankelijk van je omgeving.

‘Waarheid’ is sowieso een moeilijk term geworden voor velen. In Nederland vinden velen het makkelijker om te spreken van ‘mijn waarheid’ en ‘jouw waarheid’. Juist door de ontmoeting met andere culturen en geloven kun je onder de indruk raken van de integriteit van andersgelovigen.

Toch doet de stelling tekort aan een ontdekking waar de kerk al eeuwen bij leeft. Namelijk dat geloof allereerst een gave van God is. Soms uitgedrukt met de term ‘uitverkiezing’, soms met ‘roeping’, soms met ‘openbaring’, soms met ‘genade’. De Bijbel staat vol met verhalen van mensen die in de loop van hun leven veranderen van geloof en inzicht.

Abraham trekt uit Ur, de stad van de god Sin. Naäman uit Assyrië gaat God dienen na zijn genezing. Rahab uit Jericho heeft meer ontzag voor God dan haar eigen Kanaänitische goden waarmee ze opgegroeid is. Ruth uit Moab volgt Naomi en zegt: “Uw God is mijn God”.

Natuurlijk kent de Bijbel ook het belang van het geloof dat je van huis uit meekrijgt. Daarom krijgt Israël de opdracht om het geloof aan de kinderen mee te geven (Deuteronomium 6 en Psalm 78). Veel ouders weten maar al te goed dat kinderen hun eigen weg kunnen gaan. Soms vertellen volwassenen in het pastoraat over hoe hun geloof gegroeid is. Daar hoort bij dat ze niet automatisch geloven wat hun ouders ook geloofden.

Sommige dingen neem je mee, andere dingen doe je soms wat afstand van. Omgeving en afkomst is van belang bij geloven. Maar wat God in de loop van ons leven op ons pad brengt, kan ons leven totaal veranderen. De Bijbel gebruikt daar zelfs het woord ‘bekering’ voor. Wat mooi als mensen reageren op Gods roepstem. Wat mooi als we meegaan met wat de Geest in ons leven doet. Die roepstem kunnen we ook negeren. Ook daar staat de Bijbel vol van. Mensen hebben een eigen verantwoordelijkheid.

Wie stelt dat de plaats van je geboorte ook je geloof bepaalt, die ontkent een eigen verantwoordelijkheid. Bovendien mogen we elkaar in de kerk er bij bepalen dat God een roepende en zoekende God is. Jezus is immers gekomen om het verlorene te zoeken en te redden (Lucas 19:10).

Een hartelijke groet,
ds. Menno Zandbergen